Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870r. Włoszech. Była pierwszą we Włoszech lekarką, ale zasłynęła jako pedagog. Pracowała w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego od roku 1897. Należała do Narodowej Ligi Wychowania Dzieci Upośledzonych Umysłowo. Kierowała Instytutem Medyczno-Pedagogicznym Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych w Rzymie, w którym znajdowała się również szkoła ćwiczeń dla 22 dzieci. Wnikliwie studiowała prace Edwarda Seguina oraz jego nauczyciela Marca Gasparda Itarda.
W oparciu o pedagogikę opracowaną przez Seguina i Itarda, praktykę medyczną oraz własne doświadczenia w pracy z dziećmi z niepełnosprawnościami, opracowała własną metodę pracy. To ona jako jedna z pierwszych miała przeczucie, że „sprawa niedorozwiniętych jest natury bardziej p e d a g o g i c z n e j, niż medycznej”[1]. W roku 1898 na kongresie pedagogicznym w Turynie zaproponowała nowy system nauczania osób z niepełnosprawnościami, sama nazywając go systemem „wychowania moralnego”[2]. Nauczane przez Montessori dzieci „upośledzone umysłowo” uzyskiwały lepsze wyniki niż dzieci w tzw. normie intelektualnej. Montessori zauważyła, że jej metoda wychowania i nauczania przynosi bardzo dobre wyniki, które określane były przez obserwatorów cudem. Dokonała następującego spostrzeżenia: „chłopcy z przytułku mogli dogonić dzieci normalne, ponieważ szli odmienną drogą. Pierwszym ułatwiano rozwój duchowy, gdy ich koledzy normalni byli krępowani i unicestwiani. Sądziłam, że, gdyby kiedykolwiek wychowanie specjalne, które tak cudownie rozwinęło idjotów, było zastosowane do dzieci normalnych, cud znikłby, a przepaść, dzieląca idjotów od ludzi normalnych, nigdy nie byłaby wypełniona. Kiedy wszyscy podziwiali postępy moich idjotów, rozmyślałam nad przyczynami, które mogły zatrzymać zdolnych uczniów szkół miejskich na tak nizkim poziomie”[3].

Od roku 1907 prowadziła „szkoły dziecięce w domu” dla dzieci w wieku od 3 do 7 lat, które nazwała Case dei Bambini - Domy Dziecięce.

Zadbała o odpowiednie wyposażenie placówek, zarówno w dostosowane do dzieci meble, jak i o pomoce dydaktyczne, które sama projektowała, nazywając je materiałem dydaktycznym. Pracując i obserwując dzieci zauważyła, że dzieci chętniej wybierały materiał dydaktyczny od typowych zabawek. Odkryła również zjawisko, które nazwała „polaryzacją uwagi”, polegające na głębokim i długotrwałym zainteresowaniu jednym przedmiotem lub czynnością, które skłania do pełnego poznania i wielokrotnego powtarzania danej czynności[4]. We współczesnej naukowej literaturze pedagogicznej nazywane jest ono Zjawiskiem Montessori[5].

Maria Montessori przez całe życie propagowała swoją metodę. Jej wybitne osiągnięcia humanistyczne i pedagogiczne zostały docenione przez rządy i uniwersytety wielu krajów. Otrzymała tytuły Doktora Honoris Causa, Uniwersytet w Sorbonie odznaczył ją Krzyżem Legii Honorowej, otrzymała też nominację do Pokojowej Nagrody Nobla. Z okazji jej osiemdziesiątych urodzin zorganizowano międzynarodową konferencję. Maria Montessori podczas wygłoszonych wówczas wykładów przedstawiła podstawowe idee swojej teorii. Wygłosiła też zdanie będące fundamentem jej metody wychowawczej: „Pomóż mi zrobić to samemu”[6]. Zmarła 6 maja 1952 roku w Holandii. Jej idee przetrwały próbę czasu.

opracowała: Irena Zegadło